Từ thời điểm cuối 1973, nói với một người bạn đi xa về những ngày Hà Nội cuối tháng chạp 1972

 

Nguyên là bài Chiến tranh đến với thành phố

đã đưa trên blog này ngày 16 thg 12, 2013

                                                            I

     Đêm báo động đầu tiên, như anh đã biết, là đêm mười tám. Tôi muốn nói rõ thêm lúc báo động vào khoảng gần tám giờ tối. Có người sẽ hỏi lúc đó, người dân Hà Nội đang làm gì? Tôi lục lại trí nhớ. Lúc đó, tôi đang ở nhà một người bạn. Chúng tôi ngồi bàn chuyện công việc quanh một ấm trà, một thứ sinh hoạt bình thường như mọi người, với những chuyện chả dính dáng gì đến bom đạn. Sau này, trông thấy nhau, anh bạn tôi vẫn đùa “Tôi với ông lại ngồi bàn chuyện văn chương phù phiếm trong khi nó đang mài dao thớt”. Rồi cười. Nhiều người Hà Nội cũng thế, chả cứ chúng tôi.

Đồng Đức Bốn -- thi sĩ của gió hoang cỏ dại

Một ý nghĩ tội lỗi thường vẫn đến với tôi mỗi khi nghĩ về nền văn chương mà các đồng nghiệp già có trẻ có góp phần làm ra sáu bẩy chục năm nay. Đại để đó là một thứ văn học dân gian, tự phát, mỗi ngòi bút vốn liếng mỏng manh tính chuyên nghiệp thì ít mà nặng về có gì viết nấy, còn như khả năng tự cải tạo tự thuần hóa, khả năng gia nhập vào lịch sử lâu dài, khả năng đó rất thấp.

Nhà phê bình văn học Thụy Khuê viết về hai tác phẩm của Nguyễn Huy Thiệp

 

Nguồn  http://thuykhue.free.fr/stt/n/nguyenhuythiep.html Giăng lưới bắt chim Một trong những truyện ngắn rất hay gần đây của Nguyễn Huy Thiệp là "Chuyện ông Móng". Ông Móng là một nhân vật "độc nhất vô nhị", ông làm chủ một cái chợ cũng "độc nhất vô nhị": chợ phân, ngay bên thềm thủ đô văn vật. Sự tinh vi của ông Móng trong cách hành nghề làm ta giật mình. Hãy xem cách ông phân giải giữa chợ, hệt như Bao Công:

Một bài viết về Nguyễn Huy Thiệp của Nguyễn Đình Đăng

 Trong những ngày Nguyễn Huy Thiệp đang bị trọng bệnh này ngoài các tin về sức khỏe nhà văn do bạn bè tới thăm cung cấp, tôi tìm thấy một công việc thú vị là đọc lại các truyện ngắn Nguyễn Huy Thiệp và những lời bàn về Nguyễn Huy Thiệp mấy chục năm nay. Ngoài các bài đã đưa trên fb  của mình , với bài này do - chỗ có nhiều hình vẽ - tôi xin đưa trên blog để các bạn cùng thưởng thức.

(Nhà văn Việt Nam của tôi^{* )}của nghệ sỹ;

và nếu nhân cách đó xuất chúng, tôi sẵn lòng tha thứ cả ngàn lỗi lầm.”

 

W. Somerset Maugham (1874 – 1965)

 

Truyện ngắn Nguyễn Thị Lộ của Nguyễn Huy Thiệp qua sự phân tích của nhà nghiên cứu Liễu Trương ( Pháp)

 

NGUYỄN TRÃI QUA CÁI NHÌN CỦA NGUYỄN HUY THIỆP

 Nguồn 

 https://lieutruongvietvadoc.wordpress.com/2016/05/24/nguyen-trai-qua-cai-nhin-cua-nguyen-huy-thiep/

Tôi đã học hỏi được gì từ các bộ sách giáo khoa môn văn trung học dùng ở miền Nam 54-75? (tiếp)

 7/

Trong nghiên cứu văn học ở miền Bắc trước đây, tuy không chính thức ghi thành pháp lệnh, nhưng có một nguyên tắc quán xuyến, là “Hậu kim bạc cổ”. Câu này có nghĩa giới nghiên cứu nên tập trung cho các đề tài hiện đại, còn với các nền văn học quá khứ, chỉ nên coi là công việc ít quan trọng hơn, không nên đầu tư nhiều về tài năng và sức lực.Và việc giảng dạy cũng vậy.

Nguyễn Mạnh Tường bàn về hội nhập văn hóa 1932: "Bắt chước khôn khéo và trước hết phải giữ được tính tình của mình"

Sau đây là một bài của nhà nghiên cứu Lại Nguyên Ân đưa trên FB cá nhân của ông (ngày nào thì tôi trót quên không ghi). Nhận thấy bài sưu tầm là một tài liệu quý, tôi xin đưa lại nguyên văn để bạn đọc tham khảo

NGUYỄN MẠNH TƯỜNG LUẬN QUỐC VĂN

Năm 1932 Nguyễn Mạnh Tường 23 tuổi từ Pháp trở về Hanoi với 2 bằng Docteurs Luật khoa và Văn khoa. Báo chí dành khá nhiều giấy mực cho người trẻ đỗ cao này.

Riêng báo Phong Hóa, Nguyễn Tường Tam nói chuyện cả buổi với Ng. M. Tường, tự viết bài tường thuật. Sau đó ký giả Văn Lực viết bài nêu cả loạt câu hỏi về "Quốc văn ta sẽ đi về đâu?" với chàng tấn sĩ. Rồi đó là 2 kỳ bài trả lời của Văn khoa Tiến sĩ Nguyễn Mạnh Tường.

Thời điểm này, 1932, văn học mới tiếng Việt đang tự làm ra mình. Các ý kiến của học giả có lẽ còn hệ trọng hơn ý kiến văn sĩ.

Tôi đánh máy cả bài, vì xưa nay chưa từng thấy sách báo văn nghệ ta ("ta" tức không-thời gian văn nghệ VNDCCH) có dòng chữ nào về quan điểm văn nghệ Nguyễn Mạnh Tường.

***

Tôi đã học hỏi được gì từ các bộ sách giáo khoa môn văn trung học dùng ở miền Nam 54-75?

 1/

Hấp dẫn nhất đối với tôi thời gian đầu là các cuốn sách cuối cấp trung học, ví dụ như cuốn Quốc văn lớp 12 ABCD của một nhóm giáo sư Quốc văn do nhà Trường Thi xuất bản mà tôi đã giới thiệu trên blog cá nhân ngày 5-11-2019. Lý do trước tiên tôi thích loại này là vì mở đầu có phần lý thuyết trong đó gồm hai phần chính là lịch sử tư tưởng Việt Nam và lịch sử ba bộ môn là lịch sử thi ca, lịch sử báo chí và lịch sử tiểu thuyết.

Vladimir Malyavin : Một ngày ở Hà Nội (Phạm Minh Ngọc dịch)

 

Theo tôi nhớ đây là một bài viết gây xôn xao trong dư luận Hà Nội 15 năm trước  Mặc dù không tán thành mọi luận điểm của bài viết nhưng cho đến hôm nay tôi vẫn thấy đây là những suy nghĩ đầy thách thức. nghĩa là gợi ý cho chúng ta suy nghĩ tiếp. Sau khi mạn phép lược bỏ vài ý không cần thiết,xin đăng lại để các bạn tham khảo

Thêm một tài liệu giới thiệu chương trình và sách giáo khoa môn Văn ở miền Nam

Trong một bài viết hồi tháng 11 năm 2019, tôi đã giới thiệu Mục lục một cuốn sách Quốc văn lớp 12 ở miền Nam trước 1975

 https://www.blogger.com/u/0/blog/post/edit/434398051354695655/7863766083387618782

Nay tôi xin tiếp tục giới thiệu một bài viết bao quát đầy đủ  về chương trình và sách giáo khoa môn Văn bậc trung học ở miền Nam thời điểm này. Trong khi đưa văn bản dưới đây trên blog của mình, tôi có mạn phép biên tập lại ít chút về mặt kỹ thuật, như tách những đoạn viết dày đặc tên gọi của các bài giảng thành từng dòng riêng rẽ để bạn đọc dễ theo dõi. Tấm hình kèm theo đây là ảnh bìa một cuốn sách mà tôi đang có trong tay có liên quan đến chủ đề của bài.

Tô Hoài người tận tụy đến cùng với những tư tưởng của mình

 

Bài đã đưa lên blog này ngày 05-10-2014

 Tadeusz Rozewicz là nhà thơ Ba Lan sinh 1921 qua đời 2014. Có một bài thơ của ông tìm cách cắt nghĩa về người viết văn gợi cho tôi nhiều liên tưởng.

Nhà thơ là ai
Nhà thơ là người làm thơ
và là kẻ chẳng làm thơ bao giờ
nhà thơ là người chẳng ưa ràng buộc
và là kẻ tự buộc dây vào mình
nhà thơ là người cả tin
và là kẻ chẳng chịu tin bao giờ
nhà thơ là người lừa dối
và là kẻ bị dối lừa
nhà thơ là người gục ngã
và là kẻ tự mình đứng dậy
nhà thơ là kẻ ra đi
và là kẻ một li chẳng rời.
Lê Bá Thự dịch

     Ở cuối bài thơ có chua rõ thời điểm sáng tác 18-8-2011. Nghĩa là nó được viết vào dịp tác giả Tadeusz Rozewicz chín mươi tuổi.
Tôi đọc và nghĩ đến trường hợp Tô Hoài.

Đặng Thị Thanh Hà : Tô Hoài – người “giải ảo” lịch sử qua văn học

Nhân kỷ niệm 100 năm ngày sinh Tô Hoài, xin giới thiệu một bài viết xuất sắc đọc trong một cuộc hội thảo về nhà văn  này năm 2015 của Đặng Thị Thanh Hà (1) mà đến nay  tôi không thể tìm lại trên mạng đành đưa theo bản đã lưu trong máy. Những đoạn dùng chữ to nhấn mạnh là của tôi VTN .

          Đã tròn một năm kể từ ngày nhà văn Tô Hoài trở về với “cát bụi chân ai”. Năm ngoái, bạn đọc thương tiếc tiễn đưa cha đẻ của chú Dế mèn về với cát bụi. Năm nay, dĩ nhiên vẫn vậy. Người ta vẫn tiếc thương cha đẻ của chú Dế mèn đã làm bạn với bao thế hệ tuổi thơ.

Ba kẻ đứng bên lề trong giới nhà văn Hà Nội 1965 1986 - bài ba : Nghiêm Đa Văn

 Nghiêm Đa Văn và rất nhiều dang dở  

Hồi chúng tôi cùng học Đại học Sư phạm, sinh viên gần như là bắt buộc trăm phần trăm phải ở nội trú, nhưng không hiểu sao Nghiêm Đa Văn vẫn xin được đặc cách ở ngoài cùng gia đình, hàng ngày dong xe vào trường. Ở Hà Nội những năm ấy, một chiếc xe đạp còn là rất quý, cả cuộc đời cán bộ nhà nước nhiều khi rút lại chỉ thấy treo trước mắt cái ước mơ là được mua cung cấp với giá rẻ một chiếc xe Thống Nhất. Vậy mà Văn đã sớm xoay đâu được một chiếc xe riêng, tôi không nhớ của Tiệp hay của Trung Quốc nhưng chỉ biết chắc là loại xe trâu rất thô. Nhìn Văn ngồi xe thật buồn cười: Không chút mặc cảm rằng mình đang ngự trên một chiếc xe cà tèng thảm hại, mặt anh thường vẫn cứ ánh lên một thứ vênh vênh không hề đáng ghét mà là đáng yêu lạ. Và Văn cười, nét cười còn hơi trẻ con, dường như muốn nói với cả bọn: “Chúng mày trông tao có oách không?”.

Ba kẻ đứng bên lề trong giới nhà văn Hà Nội 1965 1986 - bài hai : Nhị Ca

Nhị Ca và một triết lý sống hợp lý  

Khi tâm sự về những vui buồn trong việc làm tập Thi nhân Việt Nam 1932-1941, Hoài Thanh không quên thú nhận là mình đến với nghề một cách bất đắc dĩ và thường rất ngại khi nghe ai đó nói mình là nhà phê bình văn học.

Theo tôi hiểu, trường hợp vào nghề như Hoài Thanh không phải là ít. Bởi nói chung nghề này quá mới lại quá khó khăn, đứng ở ngoài cũng đủ ngại nên không ít người thường lảng tránh và cho đến phút cuối cùng không bỏ được mới phải sống với nó. Sau lứa Hoài Thanh, đến cả lứa sau, tình trạng trên vẫn còn là phổ biến, trong số này, có một người từng là thầy dạy nghề của tôi, người đã ảnh hưởng nhiều đến tôi về nghề nghiệp.

Người đó là nhà phê bình Nhị Ca.

Ba kẻ đứng bên lề trong giới nhà văn Hà Nội 1965 1986 - bài một :Thanh Tịnh

 Bài một :Thanh Tịnh /Bài hai : Nhị Ca /Bài ba : Nghiêm Đa Văn

 Thanh Tịnh  cuộc đời ngậm ngải tìm trầm

Năm sớm năm muộn xê xích ít chút nhưng nói chung hàng năm cứ đến khoảng cuối tháng mười một, đầu tháng chạp dương lịch, khi những chiếc lá bàng chuyển dần từ màu xanh sang màu đồng điếu, thời tiết bắt đầu ngả hẳn sang mùa đông, trời đất thấm lạnh đôi khi có thể giá rét thấu xương - thứ rét ngọt như người ta vẫn nói - thì cũng là lúc dân làm báo Hà Nội chúng tôi bắt tay vào một công việc thuộc loại vất vả trong năm là chuẩn bị những số báo Tết.

Con người và tư tưởng thời bao cấp

 

NHÂN CUỘC TRƯNG BÀY VỀ

Cuộc sống Hà Nội 1975-86

         

 Một cách làm sử

       Mặt nghệt ra như mất sổ gạo. Một yêu anh có may ô -- Hai yêu anh có cá khô để dành -- Ba yêu rửa mặt bằng khăn--- Bốn yêu anh có cái quần đùi hoa. Những câu ca dao tục ngữ ấy được dịch hẳn ra tiếng Anh rồi được kẻ nắn nót cẩn thận trên những bức tường lớn, dưới đó là mấy gian trưng bày các hiện vật theo một cách thức mà trong điều kiện ở Hà Nội này phải gọi là “hoành tráng”.Đó là một căn hộ thu nhỏ với những vật dụng phổ biến một thời, kể cả cái hố xí được ngăn lại để nuôi lợn. Đó là một cửa hàng gạo có kèm theo thông báo tháng này bán gạo thế nào. Rồi một cửa hàng bách hóa với biển hiệu rỉ nát và những bao thuốc cũ mèm, tưởng như sắp mốc đến nơi.      

     Bộ sưu tập Cuộc sống Hà Nội thời bao cấp đã trình diện như thế tại bảo tàng có uy tín số một hiện nay, Bảo tàng dân tộc học.

Nhà viết sử kinh tế Đặng Phong , một trí thức đúng nghĩa

 

 Một lần nhân viết về thói hư tật xấu thời bao cấp, tôi có tìm đọc các tài liệu của nhà viết sử kinh tế Đặng Phong và tìm thấy rất nhiều thú vị. Tôi tuy không hiểu phần nội dung kinh tế cho lắm nhưng khái quát lên thấy rất đúng những nhận thức về cuộc sống về xã hội hiện nay mà nhũng đầu óc kiệt xuất phải lần mò mãi mới tìm ra được nhưng lại còn đang bị bưng bít.

Đọc thêm vào các tài liệu về ông, càng thấy đây là một trí thức theo đúng cái nghĩa mà tôi thấy được sử dụng ở các nền văn hóa khác.

Mặc dù trong nước ông chỉ được coi như một chuyên gia và không được phong chức danh giáo sư gì hết nhưng khi đi giảng dạy ở nước ngoài ông vẫn thường được giới thiệu là một giáo sư uy tín.

Mở Google tìm hai chữ ĐẶNG PHONG tôi thấy rất nhiều bài có giá trị mà hay nhất chính là bài viết trên Bách khoa toàn thư mở Wikipedia đang có trên mạng https://vi.wikipedia.org/wiki/%C4%90%E1%BA%B7ng_Phong

Câu văn của Vũ Bằng trong hồi ký 'Cai'

                   Một bước khai phá của Vũ Bằng trong việc xử lý ngôn ngữ văn xuôi

Trong bài viết mang tên Vũ Bằng “Thương nhớ mười hai” nhà văn Tô Hoài từng kể lại một ít chuyện, liên quan đến mấy năm ông mới vào nghề, và bắt đầu viết đều cho các báo: “Những năm ấy, Nam Cao đương ở với tôi trên Nghĩa Đô.  Chúng tôi mê mải đọc Vũ Bằng (…) Nếu nhà nghiên cứu văn học nào lưu tâm đến những truyện ngắn Vũ Bằng thời kỳ ấy với truyện ngắn của Nam Cao và những truyện ngắn Bụi ô tô, Một đêm sáng giăng suông của tôi trên các báo Hà Nội tân văn có thể dễ dàng nhận thấy hai ngòi bút này hơi hướng Vũ Bằng (Những gương mặt, H. 1994).

Sưu tầm một số cách xác định khái niệm trí thức

*Do sức khỏe hạn chế, tôi chỉ có thể trích từ trong lưu trữ cá nhân một số đoạn sưu tầm sau mà không thể làm các việc cần thiết khác, mong các bạn lượng thứ.

1/

Dịch từ chữ intellectuel trong từ điển Pháp, “Trí thức” là “người quan tâm đến công việc não bộ vì thị hiếu hay vì nghề nghiệp”. Theo học giả Trung quốc Hồ Thu Nguyên “trí thức là người hiểu trước, biết trước (tiên tri, tiên giác) rồi đem sự học hỏi của mình công hiến cho tiến bộ nhân loại, xã hội và dân tộc.”

Hy Lạp cổ xưa dùng danh từ triết gia (philosopher) hay ngụy biện gia (sophist) trong khi La Mã thì gọi trí thức là nhà tư tưởng (idéologue).

Trung Hoa còn áp dụng cho trí thức nhiều danh xưng khác như Nho, Sĩ, Thánh, Hiền, Văn nhân hay “Độc thư nhân” (người đọc sách).

Thạch Lam: cốt cách một trí thức mới

                         

I

Thạch Lam cho in tập truyện ngắn đầu tay của mình vào năm 1937 và qua đời vào năm 1942.  Sự nghiệp sáng tác của ông như vậy chỉ kéo dài độ khoảng 5 - 6 năm.  Trong cái thời gian ngắn ngủi ấy, khối lượng chữ nghĩa ông đã viết không thể gọi là nhiều.  Tuyển tập Thạch Lam in ra ở Hà Nội 1988 dày 332 trang, khổ 15x22.  Chúng tôi dự đoán: may lắm, tất cả những gì đứng tên Thạch Lam chỉ gấp độ hai lần cuốn tuyển tập đã in, không thể hơn được [1]

Vài nét về con người Thach Lam

TỪ LỜI KỂ CỦA NGUYỄN ĐÌNH NGHI

Những nét vẽ phác đầu tiên về Thạch Lam, với tôi, đến từ đạo diễn sân khấu, con trai Thế Lữ:
- Thạch Lam lạ lắm, người to, khoẻ, khoẻ như Tây đen. Hồi ấy có cuộc thi lấy tay bóp bóng ở đấu xảo (hội chợ triển lãm), ông Thạch Lam bóp còn hơn Tây cơ mà.
Nhưng đây là người rất là tinh tế và có một đời sống nội tâm sâu sắc.
Hàng ngày, ông đến làm việc ở toà soạn, thường là đi bộ hay xe tay. Mặc dù anh em có người như Hoàng Đạo nhà rất giàu -- Hoàng Đạo lấy vợ con quan, Thạch Lam vẫn chẳng chịu đến nhờ vả xin xỏ.

Chùm ba bài về Nguyễn Tuân, ( II - SỰ ĐỘC ĐÁO & CÁI ĐẸP)

NGUYỄN TUÂN & SỰ ĐỘC ĐÁO TRONG VĂN CHƯƠNG

Bước đầu: từ bỏ

Lúc mới viết, Nguyễn Tuân cho “trình làng” một thứ văn chương nhang nhác như “xã hội ba đào ký” của Tản Đà mà Nguyễn Công Hoan rất thích, tức là đi vào khắc hoạ những nét kỳ cục buồn cười của chung quanh. Nhưng rồi đặt vào hoàn cảnh thị trường văn chương đang hình thành, ông cảm thấy không ổn. Phải tìm ra được “mặt hàng riêng” của mình. Có vẻ như ở đây người ta phải dám chơi một tiếng bạc “được ăn cả ngã về không”. Và Nguyễn Tuan đã chấp nhận. Cái cách viết mới le lói hình thành qua vài bài in trên Đông Dương tạp chí của Nguyễn Giang bị ông từ bỏ. Một cuộc phiêu lưu bắt đầu, Nguyễn Tuân “xăm xăm băng lối vườn khuya một mình” đi vào con đường độc đạo chưa ai đặt chân.

Chùm ba bài về Nguyễn Tuân, bài một NGƯỜI NHẬP VAI

Nguyễn Tuân và Thạch Lam cùng ra đời 110 năm trước - tháng 7 1910, Thạch Lam sinh ngày 7 và Nguyễn Tuân sinh ngày 10. Nhân dịp này xin phép được giới thiệu vài bài viết về các ông mà tôi từng viết và đã đưa trên sách báo.

Trí thức như thế này thì làm sao mà xã hội không trì trệ?

Tồn tại chứ không phát triển không chỉ là đặc điểm của xã hội Việt Nam hiện đại mà cũng là đặc điểm của xã hội Việt Nam thời trung cổ.
Khi tìm những nguyên nhân của hiện tượng đó chúng ta thấy trước hết do tình trạng lạc hậu lại cũng do chiến tranh đóng vai trò quá lớn chi phối đời sống cộng đồng hàng thế kỷ mà bộ phận trí thức ưu tú cần thiết, đáp ứng được nhu cầu vận động của xã hội không hình thành.

Một nền phê bình thấp lè tè

      Tính tự phát vốn là đặc điểm của nhiều hoạt động tinh thần ở ta mấy chục năm nay trong đó  bên cạnh việc sáng tác  thì có cả phê bình văn học.

      Tôi xin phép lấy trường hợp bản thân tôi mà suy.  Sau gần bốn chục năm kẽo kẹt hành nghề, nay  nhìn lại  tôi chỉ có thể nói công việc mà mình đã đặt nhiều  tâm huyết  thật ra đã được làm theo kiểu  gặp đâu hay đấy,  trông trước trông sau,  trông mọi người mà làm, chứ đâu  có bài bản gì  cho đàng hoàng.

Bàn về số phận của tầng lớp có học ở Nga

  Tập tiểu luận  Về trí thức Nga ( La Thành và Phạm Nguyên Trường dịch, nxb Tri thức H. 2009)  gồm có nhiều bài viết xuất sắc

+ Chân lý của triết học và sự thật của người trí thức 

+ Khủng hoảng trí tuệ và sứ mệnh của tầng lớp trí thức cả hai cùng của  tác giả N.A. Berdaev

+ Tầng lớp kỹ giả -- Alekssandr Solzhenítsyn

+ Phẩm tính trí thức -- Dmitri Likhachev

Riêng bài BÀN VỀ  SỐ PHẬN CỦA TẦNG LỚP CÓ HỌC Ở NGA của Sergey Kirilov thì bàn sâu vào lớp trí thức Nga sau 1917. Tầng lớp này  đã được quan niệm như thế nào, nhà nước xô viết đã hình thành họ theo những cách thức ra sao, tại sao giới trí thức Nga  lại có bộ mặt như chúng ta đang thấy, tại sao trong thời đại mới,  đa số những người này dừng lại ở cái trình độ thảm hại và kèm theo  những suy đồi  về đạo đức quá rõ so với trí thức Nga trước Cách mạng.

Chúng tôi lược thuật  bài này, cốt để các bạn xa gần qua đó, từ trí thức Nga sau 1917, có thể hiểu thêm về lớp trí thức được đào tạo ở Hà Nội sau 1954.

Trong cơn thức tỉnh sau chiến tranh, nay là lúc xã hội thường hay chê trách lớp trí thức này về mọi mặt.  Nhưng nếu hiểu được người trí thức ở ta là thế và được nhào nặn như thế, chúng ta sẽ độ lượng với họ hơn với nghĩa… bớt hy vọng ở họ hơn.

Trong chuyện này thì ai cũng có những kỷ niệm của mình

 TRONG CHUYỆN NÀY THÌ AI CŨNG CÓ NHỮNG KỶ NIỆM CỦA MÌNH

Ngày 22-5-2020, tôi đọc bài viết sau đây trên FB cùng ngày của tác giả Bùi Văn Phú tự nhiên trong lòng nẩy ra ý muốn là cũng viết về lứa tuổi của mình trong chiến tranh, những bạn bè cùng lớp cùng trường những người đã chết và người còn sống. Một ham muốn nữa còn dai dẳng hơn, cùng lúc đã đến với tôi, là muốn viết một cái gì về miền Nam giống như anh Phú viết về miền Bắc. Ham muốn đó nảy sinh khi đọc  phần sau bài viết của anh Phú ở đó tác giả kể về những chuyến trở lại thăm Hà Nội Nam Định, thật giản dị mà cũng hàm chứa bao ý tưởng…Sau 30 tháng 04 1975 nghĩa là kéo dài hơn bốn chục năm nay tôi cũng như nhiều bạn miền Bắc có những chuyến vào Nam và tiếp xúc với người miền Nam  và chúng tôi cũng có những chuyện chưa nói với ai cả , bây giờ đọc anh Phú tự nhiên muốn nói. Chính là nhờ vào miền Nam và sự tiếp xúc đa dạng với  đồng bào miền Nam chúng tôi hiểu thêm về chính mình, hiểu thêm về quá khứ cộng đồng, chủ đề này đến nay cũng mới được rất ít người đả động tới và số người biết nói chân thành và cảm động như anh Phú càng ít.

Xin phép tác giả Bùi Văn Phú cho tôi  giới thiệu lại bài viết  dưới đây để các bạn bè khác có quan tâm tới những vấn đề này cùng đọc

Một cách nhìn về sự xâm nhập lẫn nhau giữa âm nhạc hai miền từ sau 1975

Mối quan hệ hệ văn hóa giữa hai miền Nam Bắc từ sau 75 chắc chắn  là một mối liên hệ đa dạng phong phú nhiều mặt nhiều mức độ mở ra trên  nhiều phương diện bất ngờ.
Và lại càng chắc chắn hơn nó là một sự xâm nhập lẫn nhau có đi có lại có chiều xuôi có chiều ngược nhiều  hài kịch và cũng nhiều bi kịch. 
Khi mừng cho ngành nhac có được những bài tổng kết như thế này, cũng có nghĩa  tôi ao ước ngành văn học của mình cũng có những bài tổng kết tương tự. 
Cần phải có nhiều loại bài như vậy  có bài trúng có bài trật bài được bài chưa được rồi phải tổng hợp lại thì chúng ta mới có được một cái nhìn chính xác về hiện tượng mà chúng ta muốn tìm hiểu

Một khuôn mặt khuất lấp trong lịch sử - trường hợp ông Trạng mẹo Phạm Duy Khiêm

Đằng sau nhân vật Phạm Duy Khiêm được miêu tả  qua một nhà báo nước ngoài dưới đây tôi thấy có một số vấn đề văn học mà chúng ta ít để ý

Ông là nhà văn  viết bằng tiếng nước ngoài là chủ yếu ( giống như các cụ ta ngày xưa viết bằng văn chữ Hán ) nhưng lại luôn luôn đề cập đến các vấn đề về của xã hội Việt và trở lại với những mô típ của văn học Việt

 Về mặt công dân, có lúc ông đã tham gia  các hoạt động của chính quyền giống như một chính khách  để rồi có lúc lại từ bỏ nó một cách quyết liệt

 Trong khi cuộc đời sáng tác của nhiều nhà văn Việt Nam thông thường chọn  sự ổn định thì ông lại hay thay đổi nếu không muốn nói là làm khó cho mình bằng  một cuộc sống chìm  nổi thất thường

 Ông xa lạ với mẫu nhà văn ăn hành nghề kiếm sống phổ biến ở Việt Nam Nam kể cả loại nhà văn cán bộ trong thế kỷ qua. Ông gần gũi  kiểu nhà văn  kiêm nhà hoạt động xã hội nhà hoạt động văn hóa tức kiểu nhà văn trí thức khá hiếm trong văn học VN 

Bản dịch bài viết dưới đây do anh bạn Phạm Văn Thiều gửi cho chúng tôi 

Tham khảo: những nhận định về sự khác nhau giũa giáo dục hai miền 10-2019 ;

 Nền giáo dục miền Nam trước 1975 có mục tiêu lâu dài là xây dựng thế hệ công dân xây dựng đất nước 
trong khi đó . miền Bắc tập trung vào mục tiêu trước mắt là đào tạo lớp chiến binh kế cận đi chiến đấu và điều này đã tạo lợi thế lớn cho miền Bắc trong cuộc chiến, 
các nhà nghiên cứu nhận định tại một hội thảo mới đây tại Eugene, bang Oregon, Hoa Kỳ.

Hai bài viết ngắn nhân ngày 30-4-2020

LÀM GÌ VIẾT GÌ CŨNG PHẢI NGHĨ ĐẾN MIỀN NAM

1/
Trên đường tìm hiểu và nghiên cứu văn học, tôi có chú ý tìm hiểu thêm tới các ngành khác như văn hóa giáo dục, nhất là tìm cách bao quát được những vấn đề lớn của nền giáo dục ở ta sau 45, vì nó liên quan tới cả hiện tại lẫn tương lai.

Con người khám phá & con người thích ứng trong "Nỗi buồn chiến tranh"

 Chiến tranh nhìn qua số phận cá nhân

     Có một quy phạm thường xuyên chi phối dòng tiểu thuyết Việt Nam viết về chiến tranh vốn đang còn khá lèo tèo. Bất chấp việc chúng được viết ngay trong thời bom đạn hay trong thời bình mấy chục năm về sau, đó thường là những cuốn sách dựng lại cả một bức tranh mở ra theo bề rộng, chiến tranh được ví với một trận cuồng phong, hoặc một cỗ máy khổng lồ có sự vận động cùng lúc của nhiều số phận. Con người trong các tác phẩm đó được miêu tả trong hình thế một nhóm, một tập thể (từ nhỏ đến lớn) có tổ chức, có định hướng rõ ràng, và mỗi cá nhân khi vô tình khi cố ý không hề có ý muốn trở thành độc lập bên cạnh đám đông. Mặc dù vẫn còn những nét riêng tư, nhưng họ không bao giờ tồn tại như những con người tự thân, mà chỉ được xem như người phát ngôn cho một vấn đề của xã hội.

Hãy viết về xã hội và con người Việt Nam trong cơn đau ốm

Tiếp tục câu chuyện
về "Sử học và dịch bệnh"
Sau bài viết, “Bệnh dịch và số phận của con người xã hội” nhà sử học Vũ Đức Liêm còn công bố trên trang mạng phunuonline.com.vn một bài khác
KHI VIỆT NAM BỊ "ỐM": SỐ PHẬN MỘT DÂN TỘC GIỮA NHỮNG TRẬN DỊCH
Có thể tìm, chẳng hạn, ở đường link
http://c3hungyen.hungyen.edu.vn/thong-bao/thong-bao-cua-truong/a3.html

Sử học và dịch bệnh

Thạc sĩ Vũ Đức Liêm -- giảng viên khoa Lịch sử, ĐH Sư phạm Hà Nội, nghiên cứu Lịch sử tại ĐH Hamburg. – đang là tác giả nhiều nghiên cứu đột phá về lịch sử cận đại VN và khu vực.

Nếu như không biết làm gì thì ta hãy đọc...

Trong những ngày có DỊCH CÚM này tôi nhớ ngay tới tiểu thuyết Dịch hạch của Albert Camus  , liền gõ Gogle và tạm bằng lòng với hai tài liệu 2/ và 3/ đưa dưới đây muốn mời các bạn cùng đọc.

Nhưng trước hết mời các bạn dừng lại ở tài liệu 1/ nó là cái cớ khiến tôi thêm tự tin khi chuẩn bị các tư liệu này trong đó có lời khuyên của một nhà giáo loại hơi cổ như bọn tôi
"Các con hãy tận dụng những ngày này để đọc một cuốn sách hay và không có lý do gì để nhốt mình trong nhà nếu bản thân khỏe mạnh."

Tiếp lời ông tôi muốn nói thêm
Ngay trong hoàn cảnh của một người bình thường, cách tốt nhất để TIÊU HÓA tình cảnh này là ta hãy NGHĨ VỀ NÓ TRONG MỘT KHUNG CẢNH RỘNG LỚN CỦA KIẾP NHÂN SINH.

Và trong khi nghĩ, một trong những điểm tựa lớn của chúng ta là kinh nghiệm của các thế hệ trước, những trải nghiệm của họ còn được ghi nhận trong những nền văn học lớn mà hậu thế mãi mãi tìm đọc.
Xin cám ơn các bạn đã chuẩn bị những tài liệu dưới đây. Dù chỉ là một phần nhỏ, vẫn là chúng có giúp tôi thêm chút hào hứng sống trong những ngày dịch bệnh và riêng tôi thì lại khổ nạn đột quỵ đã hai năm nay.

Nguyễn Khải và vụ Nhân Văn Giai Phẩm

Để  nghiên cứu lại  về vụ Nhân Văn Giai Phẩm tôi nghĩ có một cách làm, đó là một cuộc điều tra khảo sát đi đến tổng hợp cách hiểu và cách quan hệ, sự tham dự nếu có của các nhà văn Việt Nam đối với  sự kiện này

Gíá cất công tìm kiếm ta đã có thể làm được ngay các đề tài ví dụ

Tố Hữu và Nhân Văn-Giai phẩm,

 Nguyễn Đình Thi và Nhân Văn Giai Phẩm,

Nguyễn Tuân Xuân Diệu Nguyễn Bính với  Nhân văn-Giai Phẩm

 cố nhiên là Phan Khôi Lê Đạt, Trần Dần…với Nhân Văn Giai Phẩm.

Lại có thể kể trên cả những nhà văn tuổi đời trẻ hơn như Phạm Thị Hoài Nguyễn Huy Thiệp Bảo Ninh Dương Thu Hương .. 

Họ không thể có mặt trong các sự kiện trên

Nhưng phản ứng của họ cách hiểu của họ đối với sự kiện này cũng có tác động lớn đến cuộc đời sáng tác của mỗi người

Có một nhà văn mà tôi coi như thày dạy nghề là Nguyễn Khải. Trong những buổi trò chuyện riêng tư hồi chúng tôi cùng ở VNQĐ, ông kể một số chuyện có liên quan đến đề tài tôi đang nói và tôi đã ghi lại như dưới đây, tiếc rằng việc ghi chép còn sơ sài nhưng tôi nghĩ vẫn nên chia sẻ để các bạn cùng đọc. 

Sự có mặt của các nhân tố Trung Hoa trên đất Việt thời sơ sử

Trên blog này ngày 26 tháng 11 2019, tôi đã  giới thiệu tài liệu  Việt Nam văn hóa sử đại cương của Đào Duy Anh , trong đó nhiều đoạn nói về vai trò của nhân tố Trung Hoa cổ đại trên đất Việt . Qúa trình này nảy sinh từ thời tối cổ trước cả thời Hùng Vương và còn kéo dài mãi về sau.

Lang thang trên mạng tình cờ tôi bắt gặp một bài viết khác của một tác giả đương đại -- đang sống ở hải ngoại ?- mà lại như là tiếp nối và làm rõ các ý tưởng trên của giáo sư Đào Duy Anh .

Bài này trong khi thiếu đi tính chất bác học nghĩa là thiếu cứ liệu sách vở đầy đủ, lại có sự phân tích khá tỉ mỉ và chi tiết và có được những kết luận mà chúng tôi thấy khá thuyết phục.

Mang tên là Tổng quan về lịch sử Việt Nam bài của tác giả  Lê Mạnh Hùng khá dài ở đây tôi chỉ  trích ra một phần đầu và xin đưa lại đường linh  để các bạn tự tìm hiểu

https://quocdandocban.blogspot.com/2018/08/nhin-lai-su-viet-chuong-2-tong-quan-ve.html?fbclid=IwAR2Dau4QLdMa1vtGtKFML_MODzJo4vltHxg2HyYBrhUkSMH6vtqKjC20wq4

Những đoạn gạch dưới và những chỗ in đậm đều là của chúng tôi.

Hai bài viết đáng đọc lại về Nhân văn - Giai phẩm

Trong khi lục lại một số tài liệu bản thân đã sưu tầm thời gian cũ tôi thấy có hai bài dưới đây đọc khá hứng thú  xin chia sẻ cùng các bạn 

Một đánh giá mới về Nhân Văn - Giai Phẩm

 Lê Quỳnh, BBCVietnamese.com
 - thứ sáu, 2 tháng 9, 2011

Nhân Văn - Giai Phẩm thường được xem là phong trào đòi tự do dân chủ mạnh mẽ và có ảnh hưởng lớn nhất trong giới trí thức sống dưới sự cầm quyền của Đảng Cộng sản Việt Nam.

Bị dập tắt vào cuối thập niên 1950, phong trào này đến hôm nay vẫn tiếp tục được nghiên cứu và nhiều nhân vật có vai trò lớn trong giai đoạn đó vẫn để lại cảm hứng và ảnh hưởng cho văn nghệ sĩ người Việt trong ngoài nước.

Tuy vậy, một nghiên cứu công bố gần đây của chuyên gia nổi tiếng về lịch sử Việt Nam, Peter Zinoman, cho rằng danh tiếng của Nhân Văn - Giai Phẩm (NVGP) như một lực lượng đối kháng mạnh mẽ đã bị "thổi phồng".