Nguyễn Tuân và Thạch Lam cùng ra đời 110 năm trước - tháng 7 1910, Thạch Lam sinh ngày 7 và Nguyễn Tuân sinh ngày 10. Nhân dịp này xin phép được giới thiệu vài bài viết về các ông mà tôi từng viết và đã đưa trên sách báo.
4 thg 7, 2020
Chùm ba bài về Nguyễn Tuân, bài một
28 thg 6, 2020
Trí thức như thế này thì làm sao mà xã hội không trì trệ?
Tồn tại chứ không phát triển không
chỉ là đặc điểm của xã hội Việt Nam hiện đại mà cũng là đặc điểm của xã hội
Việt Nam thời trung cổ.
Khi tìm những nguyên nhân của hiện tượng đó chúng ta thấy trước hết do tình trạng lạc hậu lại cũng do chiến tranh đóng vai trò quá lớn chi phối đời sống cộng đồng hàng thế kỷ mà bộ phận trí thức ưu tú cần thiết, đáp ứng được nhu cầu vận động của xã hội không hình thành.
Khi tìm những nguyên nhân của hiện tượng đó chúng ta thấy trước hết do tình trạng lạc hậu lại cũng do chiến tranh đóng vai trò quá lớn chi phối đời sống cộng đồng hàng thế kỷ mà bộ phận trí thức ưu tú cần thiết, đáp ứng được nhu cầu vận động của xã hội không hình thành.
13 thg 6, 2020
Một nền phê bình thấp lè tè
Tính tự phát vốn là đặc điểm của nhiều hoạt
động tinh thần ở ta mấy chục năm nay trong đó
bên cạnh việc sáng tác thì có cả
phê bình văn học.
Tôi xin phép lấy trường hợp bản thân tôi
mà suy. Sau gần bốn chục năm kẽo kẹt
hành nghề, nay nhìn lại tôi chỉ có thể nói công việc mà mình đã đặt
nhiều tâm huyết thật ra đã được làm theo kiểu gặp đâu hay đấy, trông trước trông sau, trông mọi người mà làm, chứ đâu có bài bản gì
cho đàng hoàng.
8 thg 6, 2020
Bàn về số phận của tầng lớp có học ở Nga
Tập tiểu luận Về trí thức Nga ( La Thành và Phạm Nguyên Trường dịch, nxb Tri thức H. 2009) gồm có nhiều bài viết xuất sắc
+ Chân lý của
triết học và sự thật của người trí thức
+ Khủng hoảng
trí tuệ và sứ mệnh của tầng lớp trí thức cả hai cùng của tác giả N.A.
Berdaev
+ Tầng lớp kỹ
giả -- Alekssandr Solzhenítsyn
+ Phẩm tính
trí thức -- Dmitri Likhachev
Riêng bài BÀN VỀ SỐ PHẬN CỦA TẦNG LỚP CÓ HỌC Ở
NGA của Sergey Kirilov thì bàn sâu vào lớp trí thức Nga sau 1917. Tầng lớp
này đã được quan niệm như thế nào, nhà nước xô viết đã hình thành họ theo
những cách thức ra sao, tại sao giới trí thức Nga lại có bộ mặt như chúng
ta đang thấy, tại sao trong thời đại mới, đa số những người này dừng lại ở
cái trình độ thảm hại và kèm theo những suy đồi về đạo đức quá rõ
so với trí thức Nga trước Cách mạng.
Chúng tôi lược
thuật bài này, cốt để các bạn xa gần qua đó, từ trí thức Nga sau 1917, có
thể hiểu thêm về lớp trí thức được đào tạo ở Hà Nội sau 1954.
Trong cơn thức tỉnh
sau chiến tranh, nay là lúc xã hội thường hay chê trách lớp trí thức này về mọi
mặt. Nhưng nếu hiểu được người trí thức ở ta là thế và được nhào nặn như
thế, chúng ta sẽ độ lượng với họ hơn với nghĩa… bớt hy vọng ở họ hơn.
29 thg 5, 2020
Trong chuyện này thì ai cũng có những kỷ niệm của mình
TRONG CHUYỆN NÀY
THÌ AI CŨNG CÓ NHỮNG KỶ NIỆM CỦA MÌNH
Ngày 22-5-2020, tôi đọc
bài viết sau đây trên FB cùng ngày của tác giả Bùi Văn Phú tự nhiên trong lòng nẩy ra ý
muốn là cũng viết về lứa tuổi của mình trong chiến tranh, những bạn bè cùng lớp
cùng trường những người đã chết và người còn sống. Một ham muốn nữa còn dai
dẳng hơn, cùng lúc đã đến với tôi, là muốn viết một cái gì về miền Nam giống
như anh Phú viết về miền Bắc. Ham muốn đó nảy sinh khi đọc phần sau bài viết của anh Phú ở đó tác giả kể
về những chuyến trở lại thăm Hà Nội Nam Định, thật giản dị mà cũng hàm chứa bao
ý tưởng…Sau 30 tháng 04 1975 nghĩa là kéo dài hơn bốn chục năm nay tôi cũng như
nhiều bạn miền Bắc có những chuyến vào Nam và tiếp xúc với người miền Nam và chúng tôi cũng có những chuyện chưa nói với
ai cả , bây giờ đọc anh Phú tự nhiên muốn nói. Chính là nhờ vào miền Nam và sự tiếp xúc đa
dạng với đồng bào miền Nam chúng tôi
hiểu thêm về chính mình, hiểu thêm về quá khứ cộng đồng, chủ đề này đến nay cũng
mới được rất ít người đả động tới và số người biết nói chân thành và cảm động
như anh Phú càng ít.
Xin phép tác giả Bùi Văn
Phú cho tôi giới thiệu lại bài viết dưới đây để các bạn bè khác có quan tâm tới
những vấn đề này cùng đọc
16 thg 5, 2020
Một cách nhìn về sự xâm nhập lẫn nhau giữa âm nhạc hai miền từ sau 1975
Mối quan hệ hệ văn hóa giữa hai miền Nam Bắc từ sau 75 chắc chắn là một mối liên hệ đa dạng phong phú nhiều mặt nhiều mức độ mở ra trên nhiều phương diện bất ngờ.
Và lại càng chắc chắn hơn nó là một sự xâm nhập lẫn nhau có đi có lại có chiều xuôi có chiều ngược nhiều hài kịch và cũng nhiều bi kịch.
Khi mừng cho ngành nhac có được những bài tổng kết như thế này, cũng có nghĩa tôi ao ước ngành văn học của mình cũng có những bài tổng kết tương tự.
Cần phải có nhiều loại bài như vậy có bài trúng có bài trật bài được bài chưa được rồi phải tổng hợp lại thì chúng ta mới có được một cái nhìn chính xác về hiện tượng mà chúng ta muốn tìm hiểu
11 thg 5, 2020
Một khuôn mặt khuất lấp trong lịch sử - trường hợp ông Trạng mẹo Phạm Duy Khiêm
Đằng sau nhân vật Phạm Duy Khiêm được miêu tả qua một nhà báo nước ngoài dưới đây tôi thấy có
một số vấn đề văn học mà chúng ta ít để ý
Ông là nhà văn viết bằng tiếng nước ngoài là chủ yếu ( giống
như các cụ ta ngày xưa viết bằng văn chữ Hán ) nhưng lại luôn luôn đề cập đến
các vấn đề về của xã hội Việt và trở lại với những mô típ của văn học Việt
Về mặt công dân, có lúc ông đã tham gia các hoạt động của chính quyền giống như một
chính khách để rồi có lúc lại từ bỏ nó
một cách quyết liệt
Trong khi cuộc đời sáng tác của nhiều nhà
văn Việt Nam thông thường chọn sự ổn định thì ông lại hay thay đổi nếu
không muốn nói là làm khó cho mình bằng một cuộc sống chìm nổi thất thường
Ông xa lạ
với mẫu nhà văn ăn hành nghề kiếm sống phổ biến ở Việt Nam Nam kể cả loại nhà văn
cán bộ trong thế kỷ qua. Ông gần gũi kiểu nhà văn kiêm nhà hoạt động xã hội nhà hoạt động văn
hóa tức kiểu nhà văn trí thức khá hiếm trong văn học VN
Bản dịch bài viết dưới đây do anh bạn Phạm Văn
Thiều gửi cho chúng tôi
9 thg 5, 2020
Tham khảo: những nhận định về sự khác nhau giũa giáo dục hai miền 10-2019 ;
trong khi đó . miền Bắc tập trung vào mục tiêu trước mắt là đào tạo lớp chiến binh kế cận đi chiến đấu và điều này đã tạo lợi thế lớn cho miền Bắc trong cuộc chiến,
các nhà nghiên cứu nhận định tại một hội thảo mới đây tại Eugene, bang Oregon, Hoa Kỳ.
5 thg 5, 2020
Hai bài viết ngắn nhân ngày 30-4-2020
LÀM GÌ VIẾT GÌ CŨNG PHẢI NGHĨ ĐẾN MIỀN NAM
1/
Trên đường tìm hiểu và nghiên cứu văn học, tôi có chú ý tìm hiểu thêm tới các
ngành khác như văn hóa giáo dục, nhất là tìm cách bao quát được những vấn đề
lớn của nền giáo dục ở ta sau 45, vì nó liên quan tới cả hiện tại lẫn tương
lai.
24 thg 4, 2020
Con người khám phá & con người thích ứng trong "Nỗi buồn chiến tranh"
Chiến
tranh nhìn qua số phận cá nhân
Có một quy phạm thường xuyên chi phối dòng
tiểu thuyết Việt Nam viết về chiến tranh vốn đang còn khá lèo tèo. Bất chấp
việc chúng được viết ngay trong thời bom đạn hay trong thời bình mấy chục năm
về sau, đó thường là những cuốn sách dựng lại cả một bức tranh mở ra theo bề
rộng, chiến tranh được ví với một trận cuồng phong, hoặc một cỗ máy khổng lồ có
sự vận động cùng lúc của nhiều số phận. Con người trong các tác phẩm đó được
miêu tả trong hình thế một nhóm, một tập thể (từ nhỏ đến lớn) có tổ chức, có
định hướng rõ ràng, và mỗi cá nhân khi vô tình khi cố ý không hề có ý muốn trở
thành độc lập bên cạnh đám đông. Mặc dù vẫn còn những nét riêng tư, nhưng họ
không bao giờ tồn tại như những con người tự thân, mà chỉ được xem như người
phát ngôn cho một vấn đề của xã hội.
12 thg 4, 2020
Hãy viết về xã hội và con người Việt Nam trong cơn đau ốm
Tiếp tục câu chuyện
về "Sử học và dịch bệnh"
Sau bài viết, “Bệnh dịch và số phận của con người xã hội” nhà sử học Vũ Đức Liêm còn công bố trên trang mạng phunuonline.com.vn một bài khác
KHI VIỆT NAM BỊ "ỐM": SỐ PHẬN MỘT DÂN TỘC GIỮA NHỮNG TRẬN DỊCH
Có thể tìm, chẳng hạn, ở đường link
http://c3hungyen.hungyen.edu.vn/thong-bao/thong-bao-cua-truong/a3.html
1 thg 4, 2020
Sử học và dịch bệnh
Thạc sĩ Vũ Đức Liêm -- giảng viên khoa Lịch
sử, ĐH Sư phạm Hà Nội, nghiên cứu Lịch sử tại ĐH Hamburg. – đang là tác giả
nhiều nghiên cứu đột phá về lịch sử cận đại VN và khu vực.
17 thg 3, 2020
Nếu như không biết làm gì thì ta hãy đọc...
Trong những ngày có DỊCH CÚM này tôi nhớ ngay tới tiểu thuyết Dịch hạch của Albert Camus , liền gõ Gogle và tạm bằng lòng với hai tài
liệu 2/ và 3/ đưa dưới đây muốn mời các bạn cùng đọc.
Nhưng trước hết mời các bạn dừng lại ở tài liệu 1/ nó là cái cớ khiến tôi thêm
tự tin khi chuẩn bị các tư liệu này trong đó có lời khuyên của một nhà giáo loại hơi cổ như
bọn tôi
"Các con hãy tận dụng những ngày này để đọc một cuốn sách hay và không có
lý do gì để nhốt mình trong nhà nếu bản thân khỏe mạnh."
Tiếp lời ông tôi muốn nói thêm
Ngay trong hoàn cảnh của một người bình thường, cách tốt nhất để TIÊU HÓA tình
cảnh này là ta hãy NGHĨ VỀ NÓ TRONG MỘT KHUNG CẢNH RỘNG LỚN CỦA KIẾP NHÂN SINH.
Và trong khi nghĩ, một trong những điểm tựa lớn của chúng ta là kinh nghiệm của
các thế hệ trước, những trải nghiệm của họ còn được ghi nhận trong những nền
văn học lớn mà hậu thế mãi mãi tìm đọc.
Xin cám ơn các bạn đã chuẩn bị những tài liệu dưới đây. Dù chỉ là một phần
nhỏ, vẫn là chúng có giúp tôi thêm chút hào hứng sống trong những ngày dịch
bệnh và riêng tôi thì lại khổ nạn đột quỵ đã hai năm nay.
27 thg 2, 2020
Nguyễn Khải và vụ Nhân Văn Giai Phẩm
Để nghiên cứu lại về vụ Nhân Văn Giai Phẩm
tôi nghĩ có một cách làm, đó là một cuộc điều tra khảo sát đi đến tổng hợp cách
hiểu và cách quan hệ, sự tham dự nếu có của các nhà văn Việt Nam đối với
sự kiện này
Gíá cất công tìm kiếm ta đã có thể làm được ngay
các đề tài ví dụ
Tố Hữu và Nhân Văn-Giai phẩm,
Nguyễn Đình Thi
và Nhân Văn Giai Phẩm,
Nguyễn Tuân Xuân Diệu Nguyễn Bính với Nhân
văn-Giai Phẩm
cố nhiên là
Phan Khôi Lê Đạt, Trần Dần…với Nhân Văn Giai Phẩm.
Lại có thể kể trên cả những nhà văn tuổi đời trẻ hơn
như Phạm Thị Hoài Nguyễn Huy Thiệp Bảo Ninh Dương Thu Hương ..
Họ không thể có mặt trong các sự kiện trên
Nhưng phản ứng của họ cách hiểu của họ đối với sự kiện
này cũng có tác động lớn đến cuộc đời sáng tác của mỗi người
Có một nhà văn mà tôi coi như thày dạy
nghề là Nguyễn Khải. Trong những buổi trò chuyện riêng tư hồi chúng tôi cùng ở
VNQĐ, ông kể một số chuyện có liên quan đến đề tài tôi đang nói và tôi đã ghi
lại như dưới đây, tiếc rằng việc ghi chép còn sơ sài nhưng tôi nghĩ vẫn nên
chia sẻ để các bạn cùng đọc.
22 thg 2, 2020
Sự có mặt của các nhân tố Trung Hoa trên đất Việt thời sơ sử
Trên blog này ngày 26 tháng 11 2019, tôi đã giới thiệu tài liệu Việt
Nam văn hóa sử đại cương của Đào Duy Anh , trong đó nhiều đoạn nói về vai trò
của nhân tố Trung Hoa cổ đại trên đất Việt . Qúa trình này nảy sinh từ thời tối
cổ trước cả thời Hùng Vương và còn kéo dài mãi về sau.
Lang thang trên mạng tình cờ tôi bắt gặp một bài viết khác của một
tác giả đương đại -- đang sống ở hải ngoại ?- mà lại như là
tiếp nối và làm rõ các ý tưởng trên của giáo sư Đào Duy Anh .
Bài này trong khi
thiếu đi tính chất bác học nghĩa là thiếu cứ liệu sách vở đầy đủ, lại có sự phân
tích khá tỉ mỉ và chi tiết và có được những kết luận mà chúng tôi thấy khá thuyết phục.
Mang tên là Tổng
quan về lịch sử Việt Nam bài của tác giả Lê Mạnh Hùng khá dài ở đây tôi chỉ trích ra một phần đầu và
xin đưa lại đường linh để các bạn tự tìm hiểu
Những đoạn
gạch dưới và những chỗ in đậm đều là của chúng tôi.
11 thg 1, 2020
Hai bài viết đáng đọc lại về Nhân văn - Giai phẩm
Trong khi lục lại một số tài liệu bản thân đã sưu tầm thời gian cũ tôi thấy có hai bài dưới đây đọc khá hứng thú xin chia sẻ cùng các bạn
Một đánh giá mới về Nhân Văn - Giai Phẩm
Lê Quỳnh, BBCVietnamese.com
- thứ sáu, 2 tháng 9, 2011
Nhân Văn - Giai Phẩm thường được xem là phong trào đòi tự do dân chủ mạnh mẽ và có ảnh hưởng lớn nhất trong giới trí thức sống dưới sự cầm quyền của Đảng Cộng sản Việt Nam.
Bị dập tắt vào cuối thập niên 1950, phong trào này đến hôm nay vẫn tiếp tục được nghiên cứu và nhiều nhân vật có vai trò lớn trong giai đoạn đó vẫn để lại cảm hứng và ảnh hưởng cho văn nghệ sĩ người Việt trong ngoài nước.
Tuy vậy, một nghiên cứu công bố gần đây của chuyên gia nổi tiếng về lịch sử Việt Nam, Peter Zinoman, cho rằng danh tiếng của Nhân Văn - Giai Phẩm (NVGP) như một lực lượng đối kháng mạnh mẽ đã bị "thổi phồng".
10 thg 12, 2019
Đào Duy Anh - Việt Nam văn hóa sử đại cương (1950) kỳ 4
CHƯƠNG IV
Thời kỳ Pháp thuộc
I– SỰ GIÚP ĐỠ
CỦA QUỐC GIA PHONG KIẾN
Chúng ta đã biết rằng mấy thời Lý Trần Lê là thời toàn
thịnh của dân tộc và văn hóa Việt nam. Song từ khoảng đầu thế kỷ XVI, cuộc soán
đoạt của họ Mạc, đến cuộc phân tranh Trịnh Nguyễn, suốt hai thế kỷ XVII và
XVIII, đã làm cho lực lượng và sinh khí của dân tộc nhụt hẳn đi.
5 thg 12, 2019
Đào Duy Anh - Việt Nam văn hóa sử đại cương (1950) kỳ 3
Vì sách sưu tầm đã lâu,
khi ấy tôi không có điều kiện chụp lại bản gốc
mà chỉ có bản photocopy rồi giữ trong đống tài liệu.
Hôm nay, khi nhờ được người đánh máy lại
bản đã chụp ở thư viện Khoa học xã hội
thì lại không đủ sức khỏe sửa chữa hết các lỗi đánh máy
và đưa ra những ghi chú cần thiết,
mong được các bạn tha thứ.
mong được các bạn tha thứ.
Chỉ xin nói thêm là cách viết hoa và cách viết tên riêng ở đây
đều dựa vào lối riêng của tác giả hồi 1950.
Các chỗ để trống do người đánh máy không đoán ra chữ trong bản photocopy
đều dựa vào lối riêng của tác giả hồi 1950.
Các chỗ để trống do người đánh máy không đoán ra chữ trong bản photocopy
Những đoạn gạch dưới đều là do chúng tôi thực hiện.
3 thg 12, 2019
Đào Duy Anh - Việt Nam văn hóa sử đại cương (1950) kỳ 2
Vì sách sưu tầm đã lâu,
khi ấy tôi không có điều kiện chụp lại bản gốc
mà chỉ có bản photocopy rồi giữ trong đống tài liệu.
Hôm nay, khi nhờ được người đánh máy lại
bản đã chụp ở thư viện Khoa học xã hội
thì lại không đủ sức khỏe sửa chữa hết các lỗi đánh máy
và đưa ra những ghi chú cần thiết,
mong được các bạn tha thứ.
mong được các bạn tha thứ.
Chỉ xin nói thêm là cách viết hoa và cách viết tên riêng ở đây
đều dựa vào lối riêng của tác giả hồi 1950.
đều dựa vào lối riêng của tác giả hồi 1950.
Các chỗ để trống đều do người đánh máy không đoán ra chữ trong bản photocopy
Những đoạn gạch dưới đều là do chúng tôi thực hiện.
26 thg 11, 2019
Đào Duy Anh - Việt Nam văn hóa sử đại cương (1950) kỳ 1
Lần trước tôi đã giới thiệu cuốn sách này cụ Đào
Lần này xin lần lượt đưa lại các chương sách
Vì sách sưu tầm đã lâu,
khi ấy tôi không có điều kiện chụp lại bản gốc
mà chỉ có bản photocopy rồi giữ trong đống tài liệu.
Hôm nay, khi nhờ được người đánh máy lại
bản đã chụp ở thư viện Khoa học xã hội
thì lại không đủ sức khỏe sửa chữa hết các lỗi đánh máy
và đưa ra những ghi chú cần thiết,
mong được các bạn tha thứ.
mong được các bạn tha thứ.
Chỉ xin nói thêm là cách viết hoa và cách viết tên riêng ở đây
đều dựa vào lối riêng của tác giả hồi1950.
Các chỗ để trống do người đánh máy không đoán ra chữ trong bản photocopy
Những đoạn gạch dưới đều là do chúng tôi thực hiện.
Đăng ký:
Bài đăng (Atom)
