Đưa mốt trở thành một hoạt động có ý thức tự giác

Ở ta có một số người chỉ thoạt nghe nói đến mốt đã tỏ ý dị ứng và chỉ muốn gạt đi không chấp nhận.Lớn lên trong hoàn cảnh thiếu thốn mọi bề cái ăn cái mặc tối thiểu trong gia đình còn lo chưa đủ ,sự khó chịu của họ với những biểu hiện mà họ cho là hoang toàng xa hoa kể cũng là điều dễ hiểu. Tuy nhiên sự phản đối mốt thực ra không có gì lớn và trong thực tế số người này ngày càng ít dần đi . Ngược lại việc hiểu mốt sao cho đúng đắn ,và sử dụng mốt như một công cụ hợp lý để làm đẹp,kích thích thêm niềm vui sống cho mỗi cá nhân, thậm chí giải phóng con người khỏi những lối mòn suy nghĩ cũ kỹ chật hẹp ....cái đó mới thật là khó .Nếu không làm được việc này người ta sẽ chỉ giữ mốt trong khuôn khổ một hoạt động vui vẻ trẻ trung nhiều chất tầm phào và đây là một nguy cơ hiện đang đe doạ phong trào mốt ở nhiều nước kém phát triển . Tra lại các từ điển tôi thấy người ta cắt nghĩa đại khái mốt là sự thống trị của một thị hiếu một khẩu vị trong các mặt sinh hoạt và thậm chí cả trong nói năng suy nghĩ ... ở một hoàn cảnh nào đó trong một thời nào đó ( người Trung quốc có lúc dịch nó là phong khí là thời hứng thời thượng là với nghĩa ấy ).Khu vực biểu hiện rõ nhất của mốt là trong ăn mặc : Nói chung thì con người thích cái đẹp và nhu cầu sử dụng những phương tiện sống hiện đại nhu cầu tận dụng được mọi tiến bộ mà điều kiện sống mang lại là một nhu cầu rất tự nhiên .Nhưng điều oái oăm là ở chỗ thế nào là đẹp thì lại không dễ xác định . Mà phải trải qua rất nhiều tìm tòi thể nghiệm.Bên cạnh việc làm phiền người ta thì sự đỏng đảnh trong khẩu vị lại là một tác nhân làm cho sự thể nghiệm nói trên có thể kéo dài bất tận và suy cho cùng nó cũng là một yếu tố khiến cho cuộc sống có thêm ý nghĩa : Hoá ra ta có thể ăn mặc không giống như ta vẫn quen nghĩ , điều đó thú vị lắm chứ ! Và bởi lẽ bước vào cuộc chơi này,ta không bị ràng buộc vào cái gì,ta không biết một cách chắc chắn là nó dẫn ta đến đâu,lại nữa lúc nào ta cũng có thể từ bỏ cái đã thành hình để phiêu lưu vào con đường mới, nên chi đối với con người hiện đại nhất là những bạn trẻ làm sao mà không thú vị cho được ? Có điều , cái quyền tìm tòi thể nghiệm này không phải xã hội nào cũng biết sử dụng một cách hợp lý.Với tư cách một thứ vô thức tập thể,nhu cầu về mốt có thể biểu hiện ở xã hội này một cách mãnh liệt ở xã hội kia yếu ớt hơn .Và nếu như trong những xã hội lành mạnh ,mốt thường được đồng nghĩa với tự do chân chính với sự kiều diễm vẻ đẹp lịch sự và khả năng thay đổi vô tận của con người thì trong những xã hội bế tắc hỗn loạn , mốt lại trở thành nơi bộc lộ những trò chơi ngông những phá phách bệnh hoạn và nhất là những định hướng suy nghĩ tầm thường nông nổi . Trở lên là xét mốt như một nhu cầu chung của xã hội.Còn đối với mỗi cá nhân thì sao ? Ai mà chẳng muốn khẳng định sự có mặt của mình trong cuộc đời này với bản sắc tài năng khẩu vị riêng mình có trước mọi người.Nhưng muốn thế, người ta lại phải thường xuyên nhìn vào chung quanh để học hỏi mà cũng là để “soi gương “xem mình ra sao, và lấy sự phản bác hay đồng tình của những người chung quanh làm điều khoái trá . Bởi vậy với mỗi cá nhân , mốt vừa là biểu hiện của thói quen bắt chước hoặc tính bày đàn ,vừa là biểu hiện của óc độc lập và sự sáng tạo.Người ta thường nói mốt vừa làm cho các cá thể giống nhau vừa làm cho nó trở nên tách biệt,hoặc định nghĩa ”mốt là hình thức nhờ đó trong khi làm nô lệ cho cái chung con người vẫn muốn giữ lấy chút yêu cầu tự do nội tại “ là với nghĩa đó. Chiến tranh không cho phép người ta nghĩ nhiều đến sự ăn mặc và nhất là với những người lính thì bao giờ cũng chỉ có bộ quân phục màu xanh lá cây।Vậy mà có một chuyện nhỏ của những năm ấy tôi còn nhớ mãi:nếu ở Hà Nộicánh lính văn phòng lính tham mưu đua nhau sưu tầm các loại các loại vải dù với lại xanh-tuya Mỹ ,bi-đông Mỹ( nó làm cho bọn tôi có vẻ “nam chinh bắc chiến“ dày dạn hơn)thì khi vào các chiến trường B.4 ,B.5 ... tôi lại chứng kiến anh em rất thích những bộ quần áo Tô Châu mặt vải bóng mịn hoặc các loại thắt lưng bằng da do Trung quốc sản xuất và lính ở Hà Nội anh nào cũng được phát vài bộ,cho nên sau một thời gian công tác ở chiến trường trước khi quay ra,chúng tôi thường có cuộc trao đổi các thứ linh tinh với anh em chiến sĩ sở tại và hai bên người nào cũng thấy sung sướng .Theo tôi điều này chứng tỏ ngay trong chiến tranh mốt vẫn tồn tại ,đơn giản chỉ vì ngoài những giờ phút phải đương đầu với bom đạn thì con người trong chiến tranh vẫn có nhu cầu chăm sóc đến sự ăn mặc xem đó là một cách chính đáng để khẳng định bản thân.Còn như giờ đây tuy không còn trẻ để tham dự vào sự bùng phát của mốt trong xã hội song bản thân tôi thường nghĩ đó là một hiện tượng lành mạnh và tin rằng các dạng mốt cụ thể sẽ qua đi nhưng sự quan tâm đến mốt thì sẽ vĩnh viễn tồn tại .Nhìn một vài bạn trẻ ăn mặc theo những mốt lạ đi trên đường,tôi chỉ tự nhủ đó là một con người đang muốn chung quanh chú ý tới sự có mặt của mình và cầu chúc cho họ chuyển được cái ham muốn mãnh liệt đó thành ý chí lập nghiệp và biết học hỏi để làm giàu cho bản thân và có ích cho xã hội . Loại người chủ động tham gia vào cuộc vận động sôi nổi của mốt một cách tự giác cố nhiên hiện đang còn ít và phổ biến hơn là những người coi mốt là mục đích đến với mốt để làm ra vẻ khác người và tưởng rằng nhờ có mốt mà giá trị của họ được nâng lên.Chính cách hiểu thô thiển của những người này khiến mốt mất đi vẻ đẹp tự nhiên và trong con mắt của những người bình thường nó hiện ra như một hành động phá phách vô nghĩa lý.Trong hoàn cảnh sự giao lưu toàn cầu được mở ra rộng rãi như hiện nay mốt cũng đang trở thành một khu vực nhạy cảm:có thể trông vào việc du nhập các mốt ăn mặc để phân biệt một xã hội biết tiếp nhận ảnh hưởng ngoại lai một cách thông minh với một xã hội không phân biệt nổi tốt xấu ,nhố nhăng học đòi ,vong bản một cách thảm hại.Bề nào mà xét thì cũng thấy đã đến lúc không thể để mốt hình thành theo lối tự phát và ngoan ngoãn trong bàn tay thao túng của những kẻ chiều nịnh con người để kiếm lợi.Mà ở đây rất cần sự tham gia của ý thức tức sự có mặt của tầng lớp tinh hoa có học vấn chắc chắn và hiện đại ./.