Hai bài viết về người Việt làm giàu

   Sưu tầm trên mạng xã hội

   _

   Song Chi

CẢ XÃ HỘI LAO VÀO LÀM GIÀU, CẢ XÃ HỘI CHẠY THEO NHỮNG CÁI ẢO

-

Kể từ khi VN có chính sách “đổi mới” về kinh tế, người Việt từ Nam ra Bắc lao vào kiếm tiền, lao vào làm giàu, bằng mọi cách. Như người bị bệnh lâu, thèm ăn đủ thứ, nay “ăn trả bữa”, người Việt sau nhiều năm bị thiếu thốn mọi mặt, bi bóp nghẹt đường làm ăn, cũng có tâm lý như vậy.

Nhưng gần 4 thập niên qua rồi, cái tâm lý kiếm tiền, làm giàu bằng mọi cách, cái tâm lý “ăn trả bữa” ấy vẫn không mất đi.

Một phần vì cái triết lý sống chung của cả xã hội, là chạy theo tiền, chạy theo hình thức, những giá trị ảo bên ngoài. Từ quần áo hàng hiệu, cái xe, cái nhà to cho tới bằng cấp, học hàm, học vị, danh hiệu…các thứ. Cả đời người Việt “chạy” theo những thứ như vậy: “chạy” trường, “chạy” lớp, “chạy” điểm, “chạy” bằng, “chạy” ghế, “chạy” học hàm, học vị…Không thể không có cho bằng anh bằng em. Dù rất nhiều những thứ đó là đồ giả. Có một thời bần cố nông thì hãnh diện khoe ra, giàu có thì là cái tội, ăn một miếng ngon cũng phải giấu diếm….Nhưng bây giờ người ta công khai khoe giàu, livestream khoe nhẫn hột xoàn, khoe tiền chất hàng đống, khoe xe hiệu, du lịch sang chảnh, bồ “ngoại”, chồng “ngoại”….Mà ở VN làm giàu một cách tử tế thì khó, không luồn lách, hối lộ, tham nhũng, kết bè kết cánh, vi phạm pháp luật…làm sao mà tồn tại, mà giàu được. Còn các cô gái đẹp muốn giàu, muốn có cuộc sống sang chảnh thì phải có những “mối quan hệ anh em nương tựa lẫn nhau”, với đại gia này, quan chức kia. Hầu hết quan chức, đại gia, các kiểu shark, hoa hậu, người đẹp…sống như vậy, và những người chưa được như vậy thì nhìn vào sự hào nhoáng xa hoa bóng bẩy đó mà ao ước.

Nhưng có biết đâu là ảo, là lừa hết. Lừa trong đời thật, lừa trên mạng. Lừa lẫn nhau và lừa chính mình. Mọi thứ chưng ra bên ngoài cũng là ảo, là giả hết. Hàng hóa giả, thực phẩm giả, bằng cấp giả, danh hiệu giả, nhan sắc giả, đức hạnh giả…

Và cuối cùng, như vừa nói, trong một xã hội rất khó có chỗ cho người sống tử tế, làm ăn đàng hoàng như ở VN thì phần lớn là vi phạm pháp luật, không kiểu này thì kiểu khác. Khi còn tiền để hối lộ công an, quan chức, khi còn phe cánh, còn những “cái dù” chống lưng, thì còn tồn tại, còn xuất hiện trên truyền thông báo chí như những khuôn mặt thành đạt, đẹp đẽ, niềm tự hào của đất nước. Ngược lại thì bất thình lình một ngày phải tra tay vào còng, trở thành tội phạm, bị chính cái nền báo chí truyền thông mới ngày hôm qua còn xưng tụng ngất lời sẽ đạp xuống không thương tiếc, theo những chỉ thị ngầm của X, Y, Z nào đó. Cũng có khi là “nuôi béo để làm thịt”. Cũng có khi đánh con tốt, con mã này để lôi đến con tượng, con sĩ... kia.

Trong khi chính quyền chạy theo mục tiêu là những con số tăng trưởng 8%, 10%, và hai con số; chạy theo những lời tuyên bố rổn rảng, “kỷ nguyên mới”, “kỷ nguyên vươn mình”, bất chấp cái giá phải trả về thiên nhiên, môi trường, chất lượng sống, tự do và hạnh phúc thực sự của người dân, thì cả xã hội cũng chạy theo những mục tiêu kiếm tiền, kiếm mọi thứ, chỉ trừ sự bình an, và tử tế.

Cuối cùng chúng ta giàu lên để làm gì? Sự phát triển, thành công thực sự của một quốc gia có phải chỉ là kinh tế-mà chủ yếu là làm thuê cho nước ngoài và bán tài nguyên, bán sức lao động rẻ? Sự thành công và hạnh phúc thực sự của một con người có phải chỉ là Danh và Tiền?

Bao giờ thì chúng ta thôi tâm lý “ăn trả bữa” và bắt đầu lại từ việc xây dựng lại từ đầu một triết lý sống tử tế cho toàn xã hội, một mô hình thể chế đặt tự do, hạnh phúc của người dân lên trên tất cả?

***

Tuấn Khanh

NGƯỜI VIỆT CỐ GIÀU LÊN ĐỂ LÀM GÌ?

-

Trong những ngày mưa ngập lụt lội nhiều nơi tại Việt Nam, có một người đàn ông đi xe hơi hạng đắt tiền đã giận dữ bỏ đi giữa làn nước, vốn đã lên đến thắt lưng, để lại chiếc xe của mình một cách đau đớn bất lực.

Như hàng vạn người nghèo khó khác đã ngụp lặn, lội qua dòng nước ô nhiễm đó, chèo kéo từng chiếc xe Honda, xe đạp của mình để về nhà, người đàn ông đó chắc cũng có chung một câu hỏi không lời đáp về tương lai mà tiền của là vô nghĩa trước những biến động đang ập đến ngay cửa nhà mình.

Qua những biểu đạt than phiền về ngập lụt khắp nơi, qua các trang mạng hay báo chí, có thể thấy rằng không phải con người Việt Nam đã quá sức chịu đựng, mà họ như sực tỉnh trước một giấc mộng dài được vỗ về bởi những người lãnh đạo về sự hoa lệ của đô thị, về những chỉ số phát triển… nhưng chỉ trong tích tắc đã lộ ra rằng mọi thứ chỉ là sân khấu tạm thời rực rỡ.

Khi cánh màn nhung và những lời tuyên bố vừa dứt, hiện thực đã hiện ra tàn nhẫn với tương lai về nhà đen ngòm.

Người Việt rầm rộ làm giàu từ nhiều năm nay, tập bỏ quên mọi thứ khác chung quanh mình, mà tưởng chừng miếng cơm manh áo no đủ sẽ giải quyết tất cả, nhưng mọi thứ lại không phải như vậy.

Chưa bao giờ người Việt ào ạt in và ngấu nghiến đọc những công thức dạy làm giàu, dạy thành đạt như bây giờ. Thậm chí liều thuốc cường dương dựng đứng giấc mơ thành đạt của Mã Vân (Jack Ma) cũng được nhắc đi nhắc lại như một kim chỉ nam “quá 35 tuổi mà còn nghèo là tại bạn”.

Thế nhưng những phong trào uống, chích các loại thuốc như vậy không hề có việc ghi chú chống chỉ định rằng việc thành đạt nóng, phải giàu có cho bằng được đôi khi cũng tạo ra loại ác thú núp kín sau bộ mặt niềm nở với đồng loại của mình.

Rất nhiều người trẻ ở Việt Nam muốn nhanh giàu có, nên đã bơm hoá chất vào heo gà và rau xanh, hoặc trở thành những kẻ cướp máu lạnh. Tệ hơn nữa là những kẻ luồn lách và làm giàu bằng gian lận và tham nhũng tiền thuế của nhân dân. Làm giàu và khoe giàu đã trở thành một tín chỉ quan trọng để vuơn lên, leo vào một chuồng trại khác trong xã hội Việt Nam hôm nay. Già hay trẻ cũng vậy. Sự tôn thờ vật chất đã có rất nhiều ví dụ đau lòng như con giết cha mẹ để lấy nhà, lấy đất cho đời thụ hưởng.

Nhưng rồi sự giàu có đó, sự tách biệt hãnh tiến đó bất chợt vỡ toang như những chiếc bong bóng xà phòng khi cơn mưa đem lụt lội đến. Họ nhận ra rằng mặt bằng cuộc sống không an sinh, không có gì cân bằng với giáo dục, môi trường, an ninh… Mọi hợp đồng bảo hiểm chỉ là trò tận thu chứ không hề cứu rỗi lúc tai ương. Mọi lời hứa vĩ đại trôi qua năm tháng, chìm vào hiện thực.

Tương tự như sự kiện “ngày đen tối” của thị trường chứng khoán Việt Nam ảnh hưởng bởi thị trường chứng khoán Trung Quốc, trong tháng 9.2015 với gần 10 tỷ USD bốc hơi trong vài ngày, đã nhắc khéo rằng dường như mọi lâu đài đang được dựng lên bằng ảo tưởng của một đám đông và bằng thực tế đáng giá của một vài kẻ đứng sau cánh gà.

Một chị bạn để dành được ít tiền sau những năm dài vật lộn mưu sinh đã gọi hỏi tôi rằng có cách nào đưa con đi du học nước ngoài thật nhanh. Khi tôi hỏi lý do vì sao chị gấp gáp như vậy, thì câu trả lời - không phải của riêng một người - rằng chị cảm thấy lo lắng và muốn đưa con đến một môi trường sống và giáo dục tốt hơn.

Một thế hệ mới của người Việt đang tự cào cấu với khát vọng đổi thay cuộc sống của mình nhưng bất lực, nên đành chọn cách chạy đi?

Câu chuyện của chị bạn xảy đến cùng lúc với tin những học trò nghèo ở Huế chưa đóng được học phí bị bêu tên dưới cột cờ. Công ty Tôn Hoa Sen kêu gọi từ thiện nhưng chặn nguồn nước của dân thiểu số ở Đạ Mri đế ép lấy đất. Công ty Tân Hiệp Phát thì thay vì xin lỗi người tiêu dùng, bãi nại cho người tố cáo sản phẩm lỗi bị gài bẫy đi tù… thì thay giám đốc người nước ngoài để rửa mặt. Và ở Hà Nội, quan lại chia nhau cai trị trong họ hàng của mình ở huyện Mỹ Đức.

Đã có bao nhiêu người Việt đang gắng làm giàu, chỉ để tìm cách cho mình hay con em mình rời xa quê hương? Chắc không ít, và cũng chắc chắn không phải là một khuynh hướng tạm thời.

Nhan nhản trên các trang báo, cũng như tin nhắn rác, là các dịch vụ môi giới đầu tư hay học nghề… ám chỉ việc ra đi, định cư ở nước ngoài. Một người bạn làm công việc này cho biết lượng người gọi vào, tìm hiểu, làm đơn hay hy vọng đang tăng đến mức kinh ngạc, thậm chí diện EB-5 của Mỹ, đòi hỏi phải có ít nhất 500.000 USD cũng vậy. Trong các bài phóng sự đuợc dịch từ báo nước ngoài cho thấy người Trung Quốc làm ra tiền đang ùn ùn tìm cách chuyển tài sản ra khỏi nước hoặc tìm cách di cư sang các nước phương Tây.

Chỉ tính trong 10 năm, từ năm 2000 đến 2011, Trung Quốc đã chảy máu hơn 3.500 tỷ USD do người giàu Trung Quốc chuyển ra ngoài.

Chưa có con số thống kê nào về người Việt Nam nhưng tin tức vẫn hay hé mở cho biết các đại gia Việt luôn trong thế “an toàn” khi tất cả nhà cửa, tài sản, gia đình… được sắp xếp ở Mỹ, Canada… thậm chí ở ngay Singapore. Cũng như người Trung Quốc, họ đã cố gắng làm giàu bằng mọi cách trên quê hương mình nhưng không chọn tồn tại ở nơi đó.

Điều này có ý nghĩa gì?

Có cái gì đó thật khó nghĩ về cách vồ vập muốn làm giàu của người Việt hôm nay, kể cả cách sau đó họ che mặt ra đi, bất chấp Việt Nam vẫn đang sáng rực tên trên các bản tin bình chọn là một trong những quốc gia hạnh phúc và đáng sống nhất thế giới.

Trong bài thơ Quê Hương của nhà thơ Đỗ Trung Quân, đời thật đẹp với những chùm khế ngọt. Nhưng dường như một lớp người Việt hôm nay không chỉ tranh nhau hái trái, đốn hạ cây mà âm mưu sở hữu bán cả mảnh đất cha ông đã trồng cây để đầy túi. Nhưng lạ thay, sau đó họ lại lặng lẽ gói ghém ra đi thật xa.

Người Việt đang cố gắng làm giàu thật nhanh rồi như vậy, vì sao?

Xin đừng ai trả lời.

Đừng nói một lời nào cả.

Chúng ta hãy cùng lặng im và suy ngẫm.