Từ điển văn hoá cười

Tết nguyên đán Những ngày vui đầu năm khiến nhiều người nghĩ tới mà sợ . Một dịp để người ta tự cho phép có thể sống buông thả , do đó cũng là lý do để khôi phục nhiều hủ tục như chè chén lu bù , rượu chè cờ bạc dông dài . Ca dao cổ : Tháng giêng là tháng ăn chơi -- Tháng hai cờ bạc tháng ba hội hè ... Chúc tết sếp Từ mới xuất hiện , thay cho từ cổ lễ tết quan trên hoặc lễ tết thươợng cấp . Thời điểm lý tươởng để bày tỏ sự biết ơn và đầu óc ăn chia sòng phẳng của một kẻ từng đơược che chở sau một năm làm ăn vất vả . Cũng là tình huống để kẻ đến biếu chứng tỏ sự hiểu biết sâu sắc đối với cái gu của cấp trên, phát hiện kịp thời những gì mà nhà sếp còn thiếu , hoặc đặc biệt ươa thích -- , và tài lùng sục những của đươợc coi là lạ hiếm . Hái lộc Tục cổ đúng lúc giao thừa bẻ một nhành cây trong vươờn mang vào nhà để mong gặp may mắn , nhương đã biến tươớng thành ham muốn lén bẻ đại cành lá ở những nơi công cộng , vừa là kiếm thêm ít lộc ngoài đường , vừa thoả mãn ý muốn làm bậy trong những lúc sống giữa đám đông . Nhiều người biết là một thói quan xấu song vẫn thích làm . Hội làng Cuộc chạy đua giữa các làng xóm , làng nào cũng muốn nhận mình là trung tâm văn hoá của vùng , mình có những nét truyền thống độc đáo , để chèo kéo khách phương xa chuộng lạ . Du xuân Những ngày nghỉ ngoài quy định của nhà nước .Với một số cơ quan xí nghiệp ăn nên làm ra, là một dịp để hợp pháp hoá các khoản chia chác nội bộ . Xem thêm mục từ đi chùa đi lễ ở một số báo trước . Báo tết Một dịp để các ban biên tập bộc lộ khả năng làm dáng cho tờ báo của mình : nó có thể hào nhoáng đến đâu , mỹ miều đến đâu . Để bày hơn để để đọc . Cũng là một dịp để ban biên tập trình ra đội ngũ cộng tác viên loại xịn và chiêu đãi họ sau một năm làm ăn khó nhọc bằng những khoản nhuận bút hậu hĩnh hơn so với ngày thường . Tài làm báo tết còn bộc lộ rõ ở tài chạy quảng cáo , và đó là lý do chính khiến người ta vẫn phải lo báo tết bằng được , mặc dù số lượng in của nhiều báo ngày tết thường giảm . Mừng tuổi ( lì xì ) Trong không khí tết , tặng cho trẻ ít đồng bạc để chứng tỏ quan hệ hữu hảo với cha mẹ chúng . Tại một số dịa phương một số gia đình , đã lan sang cả đối tượng người lớn và trở thành mối quan hệ có đi có lại , tôi mừng tuổi anh thì anh lại mừng tuổi tôi . Tranh Đông Hồ Một dòng tranh dân gian thươờng đươợc nhắc tới mỗi khi cần nhấn mạnh truyền thống mỹ thuật cổ , và cũng là để mời chào khách du lịch . Hiện không có chợ quê nào bày bán bởi không ai mua về treo kể cả trong những ngày tết . Phần lớn dân làng Đông Hồ ( Bắc Ninh ) giờ đây sống chủ yếu về nghề làm vàng mã và các loại đồ cúng để đốt cho người chết ( đã tinh xảo tới mức làm được cả ô tô xe máy đẹp nhơư ...thật ) Bánh chưng Thứ bánh mà người ta tự nguyện kiếm bằng được để bày trên bàn thờ và được xem như món chủ lực của mâm cỗ tết nhưng lại ngại ăn và khi “chót” ăn thường nhắc lại câu thành ngữ dửng dừng dưng như bánh chưng ngày tết . Nghèo Thu nhập thấp , lý do được coi như chính đáng cho phép người ta làm bậy kể cả những việc biết chắc là phạm pháp ... Nhân danh cái nghèo người xưa ăn cắp ăn cướp ( tục ngữ có câu đói ăn vụng túng làm càn ) , còn nhiều người ngày nay làm những việc văn minh hơn : người nông dân trồng rau sẵn sàng phun thuốc sâu vào các loại hoa quả ; người bán hàng cân thiếu , và bán hàng giả ; thày giáo lộ đầu bài thi cho học sinh ; thày thuốc kê trong đơn những loại thuốc đắt để ăn hoa hồng và các quan chức thì ăn hối lộ ... Hàng lậu Thứ hàng sản xuất từ nước ngoài và thường xuyên được tuồn vào nội địa một cách bất hợp pháp . Do giá rẻ nên cùng lúc đáp ứng được ba điều kiện 1) giúp cho người dân có hàng tiêu dùng 2) thoả mãn yêu cầu kiếm tiền nhanh chóng của những kẻ làm liều làm bậy và giỏi tổ chức bóc lột lao động dư thừa 3) giải quyết cho các nhân viên cơ quan chống buôn lậu tăng thêm thu nhập bù vào tiền lương vốn quá eo hẹp . Quay cóp Nghĩa cổ : Học sinh lỡ không thuộc bài , bí quá giở sách hoặc chép bài của bạn . Nghĩa mới phát sinh : Động tác mà các học sinh cầu kỳ chuẩn bị trước các kỳ thi , bao gồm chép sẵn tài liệu vào các loại phao và khéo léo cất giấu , lúc làm bài chép lại , cốt sao không phải học bài mà vẫn đạt điểm cao . Lớp học tại chức Hình thức lớp học không phải tập trung , người theo học vẫn đến sở đều đều và chỉ bỏ một số ngày học lấy lệ , nhờ thế vẫn giữ được cái chỗ làm việc béo bở , không để một kẽ hở cho lớp trẻ thâm nhập thay thế . Học viên có thể yên tâm theo học qua loa mà vẫn lấy được bất cứ loại bằng nào cần thiết miễn có chi phí sòng phẳng cho các giảng viên . Hiện các lớp học này không chỉ là nhu cầu của người học mà còn là nhu cầu của người dạy , bởi có thể giảng bài và kiểm tra cho điểm thế nào cũng xong , thu nhập lại cao hơn nhiều lần so với dạy chính khoá . Thiếp mời ( khánh thành tân gia hoặc dự tiệc cưới ) Thông báo cho người khác tin vui của gia đình mình nhằm mục đích huy động người đó một ít đóng góp để cùng làm bữa tiệc vui chung , coi như món tạm vay và sẽ trả sau , khi người đó cũng có việc vui tương tự . Cũng thường được hiểu ngược lại là tạo điều kiện cho người khác trả món nợ đã vay của mình trước đây .Trong trường hợp cấp trên mời cấp dưới , tức một dịp nhắc nhở trách nhiệm kẻ được mời thực thi những đạo luật không ghi thành văn bản nhưng đã là quan chức thì ai cũng hiểu . Có thể căn cứ vào chỗ thiếp mời phát ra rộng rãi đến đâu để đánh giá thực lực và triển vọng làm ăn của gia chủ . Tiếng ồn Âm thanh tự do tung hoành trong khu vực công cộng : người phụ trách chợ búa , nhà trường , nhà ga ...tha hồ phổ biến các quy định cần thiết buộc mọi người không muốn nghe cũng phải nghe ; các gia đình có việc vui mặc sức mở loa tăng âm ; hàng rong quảng cáo ngay trên đường ; xe máy bóp còi inh ỏi ... Loa rè thế nào , bài hát uốn éo thế nào cũng không ai có thể có ý kiến , riêng còi xe càng to càng tăng uy lực của người tham gia giao thông nên là thứ đồ chơi thú vị của đám thanh niên thích chơi trội . Cười trừ Món võ gia truyền trong giao thiệp do các cụ để lại và càng ngày càng thấy hiệu nghiệm . Không ai trong đời không thử dùng nó một đôi lần chẳng hạn khi đã hứa cho con cái món quà gì rồi lại quên biến đi mất . Hoặc như trong nghề viết văn viết báo đã hứa viết cho người ta mà cuối cùng cháy vở không viết nên bài dúng hẹn . Thế nhưng đáng lẽ chỉ nên dùng nó trong một phạm vi hạn chế chẳng hạn với những người thật thân và trong những câu chuyện lặt vặt thì nó lại đang được ngườ ta lạm dụng dẫn đến một thứ tạm gọi là chủ nghĩa cười trừ Xe đạp Phương tiện giao thông đọc đáo ở chỗ đi trên mọi loại đường cũng như trên vỉa hè . Do chỗ mang lại cho người sử dụng cái cảm tưởng mình là người di chậm nhất rồi và không ai dám đâm vào mình cũng như không ai nỡ phạt mình nên có thể vượt các ngã tư ngay cả lúc có đèn đỏ . Có thể mang lại khoái cảm đặc biệt cho người sử dụng nhất là ở những quãng dày dặc phương tiện giao thông bởi lẽ ở những quãng ấy xe tha hồ luồn lách và chắc chắn là đi nhanh hơn mọi loại xe có động cơ . Thị dân đời mới Người nông dân hôm qua nay với chiếc xe thồ to bự chở các loại hàng rong tung hoành trên các ngả đường thành phố , tối về ngủ tạm ở các nhà trọ rẻ tiền , Rác Các loại chất thải xả ra từ đời sống hàng ngày rất có hại và dễ có mùi khó chịu khi để trong nhà ; nói chung người ta chỉ có thể yên tâm khi tống được nó ra đường , còn sau đó thế nào có hại cho môi trường đến đâu không cần biết . Bụi Đất nghiền nhỏ 1) dấu hiệu của một sự gần gũi giữa nông thôn và đô thị , mọi loại xe đi trên đường quê , có thể tự do tha đất vào thành phố 2) bằng chứng của tiến trình xây dựng ồ ạt và vung vãi cát thoải mái 3) hậu quả của tiến trình thi công nhiều quãng đường theo kiểu tha hồ làm ẩu , nghiệm thu là xong , mặt đường bật tung không cần chữa , cũng như tình trạng đào đường liên tục và 4) thí nghiệm tuyệt vời cho thấy khả năng thích ứng của con người : chung sống với bụi , như chung sống với lũ , với rau quả có phun thuốc trừ sâu , hoặc êm đềm hơn , chung sống với ...tham nhũng . Hoa Mặt hàng điển hình cho sự dao động trong giá cả , khi rẻ như bèo , khi đắt như vàng ( nhất là trong những ngày lễ như 8/3, 20/ 11 hoặc Noel ,năm mới ... ) Thằng già Từ mới phát sinh , được nhiều thanh niên chuyên dùng để chỉ những người lớn tuổi , đi lại trên đường chậm chạp hoặc làm vướng chân lớp trẻ . Lưu ý ở đây có sự cách tân trong việc cấu tạo từ , vì trong tiếng Việt xưa nay yếu tố thằng thường chỉ dùng để kết hợp với từ chỉ người ít tuổi hoặc tỏ ý coi thường . Khách du lịch nước ngoài Những người không hiểu sao rất sẵn tiền , nhưng nhiều khi lại ngây ngô dễ bị lừa . Đối tượng để các đầu óc tuyệt vời trong việc bán hàng lưu niệm lỳ lợm tấn công , cho đến khi họ phát sợ , phải về nước trước ngày đã định , và không tính chuyện tới một lần nữa . Khen thưởng và kỷ luật Cụm từ thường đi song song . Khen thưởng tức ghi nhận cá nhân hoặc cơ quan nào đó ra đời đã lâu , có thể chỉ sống lay lắt và làm ăn kém cỏi nhưng vẫn chưa bị xoá sổ , nay tính ngày tính tháng đã thành lão làng cần phải khẳng định vẫn đang tồn tại . Kỷ luật : Hình thức xử phạt với người có lỗi và thường chỉ được ký khi lỗi đã quá nặng , cấp trên sẽ bị mất mặt nếu không ký giấy thi hành kỷ luật ( thường là mức nhẹ nhất có thể có ) đối với đối tượng .