VƯƠNG-TRÍ-NHÀN

Bệnh của chữ, bệnh của người

Cái gì cũng quan trọng      Đi bộ dọc khu vực 36 phố phường Hà Nội, người ta có dịp gặp nhiều đền miếu nhỏ nổi bật lên mấy chữ Hán những là tối linh từ  (đền thiêng liêng bậc nhất ) với lại thượng đẳng từ ( đền miếu loại cao cấp ). “ Anh có thể không biết tôi là ai, nhưng đừng có quên tôi là loại siêu lắm, ghê gớm lắm “ -- đại khái, sau những dòng trên, người ta ngầm đọc ra một lời dặn dò thiết thực như vậy.      Thói quen quan trọng hoá ấy của người xưa vẫn được người nay tiếp tục một cách hồn nhiên. Ngôn ngữ vốn là công cụ vừa rẻ vừa tiện lợi. Như trong giới viết văn mà tôi có dịp quen biết. Một cây bút loại loàng xoàng, mới viết được vài chục truyện ngắn và có bao nhiêu thì mang in hết. Song cái láu cá của anh bạn tôi là ở chỗ khi chạy chọt để in như vậy, anh không quên đặt cho cuốn sách cái tên khá kêu Nguyễn Văn A. Tác phẩm chọn lọc. Nhưng đâu có phải chỉ riêng anh, vô khối người đời thích những chữ to hơn người như vậy. Quản lý một cơ quan vài chục người mà cũng tự xưng là lãnh đạo. Hơi một tí thì quyết tâm, việc bắt buộc phải làm thì kêu phấn đấu, đưa ra vài lời phán chung chung gọi là định hướng chỉ đạo,-- người ta hình như đều tưởng rằng phải quan trọng hóa như vậy, thiên hạ mới sợ; và suốt ngày nói lảm nhảm đủ thứ mà người ta không hiểu.
Mọi chuỵên đều là trò đùa
    Có  một cách nói chỉ mới nảy sinh vài chục năm nay song được mọi người bình thường đón nhận khá hào hứng, đó là khi nói về những cái hay cái tử tế, người nói thường kèm thêm hai chữ hơi bị ở đằng trước, cái áo này hơi bị vừa, cái nhà kia hơi bị nổi trong khung cảnh, em hơi bị đẹp anh hơi bị buồn ( thơ Nguyễn Duy ). Thử phân tích kỹ một chút : chữ bị trong tiếng Việt vốn chỉ cái điều thụ động, không thích làm không thích nhận, hoặc đơn giản là cái gì kém hỏng lạc điệu. Nay nó lại được dùng cho những phẩm chất tích cực. Một quá trình tâm lý nào đã xảy ra ở đây? Tôi muốn đẩy cho ý nghĩ lan man một chút, đi tới cùng  trên cái hướng mà nhiều người đã dừng. Phải chăng nay là lúc sự đời nhuế nhóa, nhiều sự việc đến với chúng ta trong cái vẻ không thuần nhất, bảo là vui cũng được, bảo là buồn cũng được? Cái tốt đẹp lại mang trong nó mầm tai họa? Cái xấu xí hóa ra lại ở với mình lâu dài? Trong đùa cợt ở đây có cả sự ê chề của kẻ bị lừa quá nhiều nên thiếu niềm tin lẫn nhận thức sâu xa về cuộc đời hỗn lọan, suy đến cùng là một cái gì giống như cảm giác về thế giới lộn ngược, và người ta phải đùa để xả hơi, phong cách đùa bỡn trở thành ngôn ngữ chủ yếu của đời sống?
Hai thái  độ 
       Quan trọng hóa vấn đề là bệnh của những kẻ nghèo nàn sáo rỗng. Nghe họ nói, thấy thương cho tiếng Việt, sao những “xác chết đông cứng “ trong ngôn ngữ đáng lẽ bị loại thải cứ được lưu truyền dai dẳng? Đời sống rút lại là làm sao để vượt lên sự nhàm chán!         Với đám người cái gì cũng coi là trò đùa thì khác. Phải nói thật là trước những ca trọng bệnh, tôi thường phải cố ý lảng tránh, vì ghê sợ sức lôi cuốn của họ. Sau khi nghe những đấng bậc miệng sắc như dao ấy trở về, đối diện với mình, trong tôi thức dậy bao nhiêu buông thả liều lĩnh, ít nhất tôi cũng sinh ra dễ dãi với mình, tự cho phép mình “ thế nào cũng được, đến đâu thì đến”. Không! Tôi muốn giữ mãi trong tôi cảm giác thiêng liêng với ngôn ngữ, vì biết đó là khởi đầu của cảm giác thiêng liêng với đời sống.                                         

Please Select Embedded Mode For Blogger Comments

Mới hơn Cũ hơn